پاش نیوەرۆی رۆژی شەممە 25ی رێبەندانی 1393ی هەتاوی (14/2/2015) بە بۆنەی رۆژی 26ی رێبەندان، رۆژی كۆمەڵە رێوەڕەسمێك لە ناوەندی سەركردایەتی كۆمەڵەی زەحمەتكێشانی كوردستان بەڕێوەچوو.
لەو رێوڕەسمەدا هاوڕێ عومەری ئێلخانیزادە چەند وتەیەكی پێشكەش كرد كە لەخوارەوە دەقەكەی دەخوێننەوە.
بەرێزان، نوێنەرانی حیزب‌و لایەن‌و كەسایاتیە سیاسیەكانی بەخێربێن سەرچاوان. منیش لە لایەن خۆم‌و هەموو كۆمیتە ناوەندیی كۆمەڵەوە بە خێرهاتنتان دەكەم بۆ ڕێزگرتن لە یادی خۆێاشكراكردنی كۆمەڵەو هەروەها بۆڕێزگرتن لە یادی كاك حەمەحوسێنی كەریمی یەكێك لە دامەزێنەرانی كۆمەڵە.
ئیجازەم بدەن هەر لێرە‌و لە لایەن هەموومانەوە سەری ڕێزو نەوازش بۆ بنەماڵەی سەربەرزی كاك حەمەحوسێنی كەریمی‌و هەموو شەهیدانی بزوتنەوەی ڕزگاریخوازی خەڵكی كوردستان دابنوێنم، بە تایبەتی ئەو شەهیدانەی لەو ێاخرانەدا لە شەڕی دژی تیرۆرو داعش چ لە ڕۆژێاوای كوردستان‌و چ لە باشووری كوردستان گیانیانبەخت كردووە.
هەروەها ئاوات بخوازم كە ئەو یەكگرتویی‌و ئەو هەلومەرجەی ئەوڕۆی خەڵكی كوردستان بە گشتی تێیدایە لە هەموو بەشەكانی ببێتە هۆی هەمان یەكگرتویی، هەمان یەكدەنگی لە نێو دەسەڵات‌و هێزە سیاسیەكانی گە لی كورد. ێەوڕۆ من لە ناوچەكە‌و ێێرانەوە دەست پێناكەم، بەڵكە بە گشتی لە كوردستانەوە دەست پێدەكەم، چونكە پێموایە ێێمە لە قۆناغێكداین كە ێیتر مەسەلەی كورد لە ڕۆژ هەڵاتی ناوین لە دەورێكی نوێ‌و لە دەورەیەكی زۆر زۆر هەستیاردا بەسەر دەبا.
دیارە دەسكەوتەكانی كە تا ێێستا كورد بویەتی دیارن‌و لەبەرچاوی هەموومانە، یانی بەخۆشییەوە هەموو جیهان ڕێز لە كورد دە گرێ، ڕێز لەپێشمەرگەو گەریلا دەگرێ، خەباتكارانی كۆبانی و كچە شەڕڤان هەموو كەس بەڕێزو بە ێێحتێڕامەوە باسیان لێدەكەن، هەموو كەس دەبینن كە ێەوە كوردە بە دڕێژایی ١٣٠٠ كیلۆمیتر لە بەربەرەكانێیەكی توند لەگەڵ دەسەڵاتێكی هار و رەوتێكی تاریك بیری سەدەكانی ناوەڕاست‌و زۆر زۆر موسەمەم، زۆر بێ بەزەیی بۆكوشتنی ێینسانیەت و ێازادی، گەورەترین بەرە‌و گەورەترین جیبهە كوردە لە بەرانبەری دایە.
دیتمان‌و چاولێبكەن هەر ێەم داعێشەی ێەوڕۆ، سوریە یارمەتیانی كرد، ێێران‌و سوریە ویستیان بە گژ بزوتنەوەی ئەرتەشی ئازادی سوریەیدا بكەن، توركییە بە هەموو قودرەتی خۆی لە دەورەیەكدا یارمەتیكردن بە چەك‌و چۆڵ‌و هەموو شتێك، بەڵكەم بزاوتی كوردی چ لە ڕۆژئاوا پێبشكێنێ‌و هەرهەمان پیلانیش هەبوو بۆ باشوریش.
ئایا جێی باوەڕە بڵێین، ١٢٠٠ تا ١٣٠٠داعش توانیان دوو سەد سێ سەد هەزار كەسی ئەرتشی عێراق بە چەند سەعاتێك تەسلیم بكەن؟ ئایا دەستی ئێران‌و مالیكی تێدا نییە‌و نەبوو؟ ئایا هەر بڵێین ێەرتەشێكی فەشەلی دواكەوتوی ناپڕۆفشناڵ بوو و نەیتوانی بەرگری بكا دروستە؟ ێەی هەق نییە بیر لەوە بكەینەوە كە قازانجیشیان بوو تا داعش سنورێكی هەیە كە بۆ ێەوەی بتوانێ دەوڵەتێكی ئیسلامی دابمەزرێنێت، دەبێ ئابووری هەبێ. ئەو كانگای ێابوورییە لە سوریەش یانی لە ڕۆژئاوای كورستان‌و لە باشوریش هاوسنورە لەگەڵ كورد، خۆ ێەو دەستی ناگاتە كووت و عەمارە، خۆ ێەو دەستی ناگاتە بەسرە، دەی دەبێ كەركوك‌و عەفرین و كۆبانی و هەولێرو مەخمور بگرێ.
بەداخەوە ئەوڕۆ وەك دە ڵێن (معما چو حل شد اسان گردد)ئەوڕۆكە هەموو كەس چاو لێ دەكا و دەڵێ داعش بەكەم گیرابوو. داعش لە جێگەیەك دایە‌و خاكێكی بە دەستەوەیە بەقەد خاكی عێراق بە تەنیا گەورەترە بەقەد خاكی سوریەش گەورەترە، .٩ ملیۆن نەفەر نفوسی هەیەو بەوپەڕی بێڕەحمییەوە بە تەئكید لەسەر بیری سەدەكانی ناوەڕاست‌و بەحەڵاڵبوونی خوێنی هەر نامسوڵمانێك دەستی كردوە بە شەڕ. ئەوە هاوساو درواسێی ئێمەیە و زۆر بە ئاشكرا دەبینین كوا شەڕی داعش لەگەڵ بەشار ئەسەد چەندە شەڕی داعش گەرم یا گرینگ بێ بەرە‌وڕوی شیعە‌و عێراق. لە بیرمان چۆتەوە چەند جار تا ئێستا بۆ داعش لە جەلاولا بە چەندین جار بە تەیارەی بێ فڕۆكەوان مۆهیمات و ئازووقە و خواردەمەنی خراوەتە خوارەوە.
كێ ئەوانەی خستۆتە خوارەوە پارتی كردی؟ یەكێتی كردی؟ پەكەكە كردی؟ نا تا ئەو جێیەی كە داعشیان ڕاگرت تا بتوانن ملیشیای شیعە بە هێز كەن وە بتوانێ هێز بێ و قودرەت بێ لەو ناوچەیە بە دژی كورد. یانی ئەوان لە زۆر جێگای تریش ئەو كارانەیان كردووە بۆ لە ڕۆژێاوا ئەو كارەیان نەكرد تا ئەو وەختەی ئەگەر تۆ لە كۆبانی سەردەكەوی ئەوە لە حەسەكە رژیمی سورییە شەڕت پێ دەفرۆشێت.
مەبەست ئەوەیە هەموو داگیركە رانی كوردستان، هەموو ئەوانەی كە كێشەیان لەگەڵ كورد هەیە وەك نەتەوەی كوردیان چەوساند بێتەوە بە عەرەبیەوە بە توركییەوە بە فارس و ئێرانییەوە سەركوت كردنی كورد لە ناوبردنی ئەزموونەكەی كورد وە لە ناوبردنی كورد لە ڕۆژهەڵاتی ناوین زیاتر بە قازانجی خۆیان دە بینن تا شەڕی داعش بكەن سەر و ماڵی شەڕی داعش ناكەن بەڵكە هەموشتێكیان لەگەڵ ئەوەیە لە خەتەری داعش كەم دەكەنەوە لەگەڵ ئەو جۆرە بێ هەڵوێستیە بەرخورد و هەڵسوكەوت و ئاڕایشی جبهەیان ئەوەیكە كورد ناتوانێ ببێت بەهێز.
بۆچی بنە مای سێكۆلاریزم بنە مای دێمۆكراسی خوازی بە هەموو عەیب و عارێك كە ئێمە هەمان ئەو رەخنە لە یەكتر دەگرین بە َام هێشتا كوردستان بزوتنەوەی كوردی بە هەموو ئەوەیكە خەڵكەكەمان موسڵمانە خەڵكەكەشمان خەڵكێكی وەك ڕۆژئاوای ئۆرۆپا پێشكەوتوو نییە.
دە ڵەێن خەڵكی كورد كە لەگەڵ عیلمانییەت، لەگەڵ یەكسانیخوازیە و لەگەڵ ئازادی‌و دیمۆكراسی دێتەوە تەبیعییە ئەوە بۆ دیكتاتۆرەكان و بۆ ئەوانە ی بە سەدان‌و هەزاران ساڵە دەستەڵاتیان پێیە لەو ناوچەیەوە بۆ تاریك بیرەكانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست خەتەرە ئەوە بەرخۆردو هەستی دووژمنان و هەڵسوكەوتی داگیركەرانی كوردستانە. بە ڵام لە چوار پارچەی كوردستان خەبات هەیە بەرخۆدان هەیە تێكۆشان هەیە دەبینین ئیلام دڵی لەگەڵ كۆبانی لێدات، سنە و كرماشان لەگەڵ قامیشلو نەفەس دەكێشن، سابڵاغ و سەقز و بۆكان ڵەگەڵ ئامێد و عەفرین دێتە جووڵە، ئەمە شتێكی سادە و ڕاحەت نییە چی ڕۆژئاوای هێنایە سەرخەت، چی ئامریكای وادار كرد بەرامبەر بە داعش ڕابوەستێ. داعشێك كە بە بڕوای من ئامریكا خۆی دروستی كرد خۆی یەكێك لە دامەزرێنەرانی داعش بۆ مەبەستی بو. ئەمە قسەی من نییە، ئەمە خانمی كلینتۆن وەزیری پێشوی دەرەوەی حكومەتی ئەمریكا دەڵێ هێلانە زەردەواڵەێكمان دروست كرد بۆ ئەوەی هەموویان لە جێگاێك كۆ بكەینەوە و دواتر بتوانین هێرش بكەینە سەریان باشە ئەم ئێرادەیە كە هەموو كورد تەنانەت كوردێ كە لە دەرەوەی وڵات لە هەموو جیگاێكوە بە هەموو شتێك و بە هەموو شێوەیەك بەرخۆدانی كردوە دیفاعی كرد چ لە شەنگال چ لە كۆبانی بە دژی داعش.
لە هەمووشارێكی كورستان چ لە كوردستانی داگیركراوی ژێر دەستەڵاتی كۆماری ئیسلامی لە شارایەتی پۆلیسی و خەفەقان‌و زبر و زەنگدا رۆژهەڵاتی كوردستان هاتە مەیدان وە تەنانەت ڕۆژی جیهانی كۆبانیش هاتنە سەر شەقام و خۆپێشاندانیان كرد.
دیارە ئەوە ئێرادە دەدات، ئەوە یەكدەنگی و یەك دڵیەكی گەورە و بەرینە بە بێ ئەوەی چاولێبكەن كە سنوور كویە.هەموو سنووری دەستكردی پێچاندەوە و دڵێ هەموو كوردی لە هەموو بەشێكی كوردستان پێكە وە گرێدا.
ئاشكرایە جیهانی ئازادیش خە ڵكی یئازادیخوازی ئەو جیهانەش بەم شێوە یە هەست و سۆزیان بۆ بزووتنەوەی كوردی دەربڕیوە و دەتوانم بڵێم كورد ناسراوتر بوو و ناوی پێشمەرگە لە سەر تیشێرتی گۆرانی بێژی یئۆروپایی هەیە جلی شەڕڤانی پەیەدە دەچێتە مۆدێلی لیباسی خەڵكی ئۆروپاوە، لە هەموو جێگاێكدا باس لەوە دەكرێ. تۆ كە لە ئۆروپا كە دەڵێی كوردم و لە ئۆروپا كە دەڵەێن ئێمە دژی داعشین هەموو كەس دەڵێ ئێمە لەگەڵ ئیس ئیس و لەگەڵ ئەوانە ئێوە لە دژایەتین و ئێوە كارێكی گەورە دەكەن بۆخۆشمان دەڵێین بە نوێنەرایەتی جیهان شەڕی دژە تیرۆر دەكەین.
ئەوانە دەسكەوتن، ئەوانە گرینگن و چوارپارچە ی كوردستان بە یەكەوە دەڵێن ئێمە لە٣ پارچەی بزووتنەوەی گەرم‌و گوڕی دەسكەوتی گرینگ لە رۆژئاواو لە باشووریش پێكهاتووە.
زیاتر لە٢٠ ساڵە حكومەتێكی هەرێم لە باشووری كوردستان جێگای خۆی كردۆتەوەو بە هەمووو ڕەخنە و كەموكۆڕیەكیش كە هەیەتی و با بوێرم و بڵێم وێڕای گەندەڵێش كە هەموومان هاوڕاین لەسەری كە هەیەتی و گلەیشی لێ دەكەین، بەڵام بە تەواوی وجودەوە پشتیوانی لە یەكتر دەكەین و ئەوانە پێشڕەوی گەورەن و هەموو كەس دەڵێ هەلی زۆر گرینگ بۆ كورد هەڵكەوتووە.
ئەگەر سەد ساڵ بەرەی كوردستانی تێدا، دابەش كرد لە وانەیەكە كوردستان لەو دەورەیە ڕۆلێكی دیكە بگێڕێ و ببێتە نمونەی دێمۆكراسی و سێكۆلاریزم و بتوانێ بە ڕزگاریش بگا. با كفریش نەبێ دەبێ حكومەتی خۆشی پێكبێنێ. ئەو ئارەزوە خینكاوەی سەدان ساڵەی جیك و لاوەكی بێتە دەرەوەو ببێت بە هاوار بە بڕوای من بوو بە هاوار. كورد مافی دروستكردنی دەوڵەتی سەربەخۆیی مافی ڕەوا و حەقی خۆیەتی ئەوە ڕوونە سبەینێ، ئەوساڵ نا دوو ساڵی دیكە هەر دەبێ سەربەخۆبێت. لە هەمان كاتدا كورد ئەو نەتەوەیە كە نیشانی داوە لەگەڵ نەتەوەكانی دیكە بە برایەتی و ئاشتی بژیت.
داگیركەر و زوڵم لێكەرانی هەموو لە هەریمی كوردستانەوە بگرە لە رۆژئاواش ئەوڕۆیە گە‌وورە دەستەڵات هەیە چ عەرەب چ توركەمەن چ ئەرمەنی و هەر نە تەوەیەكی دیكە حیسابی بۆ دەكرێت لە دەستەڵات، حیسابی بۆ دەكرێ لە ئیدارە كردندا و ئەوە نیشاندەدا كە كورد بەگشتی لە بزوتنەوەیەكدا ماف خۆیە و خەڵكانی دیكە نییە بەڵكە بەرابەریخوازە زووڵم لێكراوە و هەست بەوە دەكا دەبێ زووڵم لە كەسانی دیكە و كەم نەتەوەكانی دیكە كە لە ناو كوردستانن زووڵمیان لێ نەكرێ.
ئێمە دەڵەێن حكومەتی هەرێمی كوردستان، ناڵێین حكومەتی كوردەكان لە هەموو جێگایەك ئەو جێگا و رێگا كە كورد گرتوویەتی بەر، لەگەڵ هەموو ئەوانە من پێم وایە كە دەبێ كەم و كۆڕیەكانی كوردیش ببینین. هەموو ئەوانەی كە پێشتر باسم كرد ئاماژەن بۆ ئەوەی كورد ئەسپی خۆی تاو دەدا و سەركەوتنی گەورە چاوەڕوانیەتی. من پێم وایە وەختی ئەوە هاتووە تۆرمزەكان بكێشین و بڵێین نا مەترسە گەورەیی لە سەر كورد هەیە پێ بە پێی ئەوەی شۆڕش دەچێتە پێش، ئازادیخوازی دەچێتە پێش، مافخوازی دەچێتە پێش، ڕاست بە ئیرتێقای ئەوەش بەرخۆدان كۆنەپارێزی، ماف خواردن دەستەڵاتی ماف خۆر و جەریانی ئازادی كووژ ئەویش خۆی بە هێزدەكا. جیا لەوە زۆر بە ئاشكرا دەبینین ئێمە ئەوەندەی كە لەگەڵ خە ڵك لە هەموو بەشەكانی كوردستان یەك دڵی و ئەو دەنگییان نواند و بەڵام لە نێوان دەستەڵات و حیزبە سیاسییەكان نە لە هەموو پارچەكانی كوردستان و نە لە هیچ پارچەیەكی كوردستان ئەو یەك دڵی و یەك دەنگییە نیە، حەقی ئێمە ئەوە ببینین بە ئاشكرا، لە باشوور لەگەڵ قەیرانێكی گەورەی سیاسی بەرەوڕووە، لەگەڵ جەرەیانێكی تیروریستی زۆر زۆر گەورە بەرورووە، بەڵام كوا ئەو هاودەنگیە لە نێوان هێزە سیاسیەكانی، كوا ئەو یەك دڵی و هاودەنگیە لە نێوان پارتی و یەكێتی و گۆڕان، حەق وایە ئێمە ئەوە ببینین و ئەو لاوازی و كزی ئێمەیە لە بزوتنەوەی كوردی دا، كوا ئەو یەكدەنگیە لە نێوان رۆژئاوا و باشورنیە بەو جۆرەی پێویستە، من ناڵێم هیچ نیە، كوا ئەو یەكدەنگیە لە بزوتنەوەی كوردیدا لەگەڵ رۆژهەڵات لەگەڵ باكوور، نیە.
زۆر بە ئاشكرا ئینسان ئەوە دەبینێت‌و حەق وایە كە لە جێگایەك ئەوە بگوترێت كە لەگەڵ ئەوەی كە بزوتنەوەی كوردی چۆتە پێشێ، شانسی گەورە پەیدا بووە، بڵام ئێَمە لە جیاتی ئەوە پێكەوە یەك دڵ و یەكگرتوو بین، هێشتا هیواكان بەهێزی دەر هەیە. من لەگەڵ ئەوەم كە كورد لەو كایەو گەمەو جەنجاڵەدا بە هەموو قودرەت و توانای خۆی سەعی بكات دۆستانی خۆی لە دونیادا زیاد بكات و تەبێعییە ئێمە ناتوانین زل هێزەكان جیهان لەبەر چاو نەگرین بەڵام ێەو هەموو تەپڵە لێ دەدرێت، ئەمریكا وای گوت دوستمان یەكجار زۆرە؛ من پێم وایە خۆش خەیاڵی دێنێت لە نێو خەڵكی كورددا .
ئەگەر كۆبانی مەقاومەتی نەكردبایە، هەموو شارێك، هەموو چوار پارچەی كوردوستان نەهاتبا دەرێ، هەموو پایتەختێكی ئوروپایی تەزاهوراتی نەكردبایە وە نەهاتبا دەرێ ، ئەمریكا ئاوا دەهاتە سەر خەت؟ نەدەهات. ئەمریكا نەهاتە سەر خەت و لە بیرمان چوەتەوە لە كەركوك دەری كردین نابێ ببینین رۆشن نیە كە ئەمریكا پشت جبهەكەی ناكوتێت، بەینی شەنگاڵ‌و مووسڵ بەینی كۆبانی و حەڵەب ئەمریكا ناتوانێت قۆرغی بكات .ئەمریكاێ كە بەغدادێ كە هەموو كەس دەی گوت زیدی جەوی، زێدی هەوای وەك چراخان وایە ئاسمانی بەغدا، بەغدادی خاپور كرد؛ بە موشەكی لەیزر شار بەشار و كون بە كون و پادگان بە پادگانی سەدام حسێن و بەعسی دیەوە، دەرفەتی بۆ نەهێشتن؛ ناتوانێت ئەم رەقە تەواو كات ،نە، ئەمریكایش تەوازۆنی دەوێت و غەڵەتە، نادروستە، لە مێژودا دەركەوتوە نەتەوەیەك ناتوانێت بە ئتێكای دەرەوە سەركەوێ، دەبێ خۆی زەمینەكانی سەركەوتن ئامادە بكات جا پشتیوانی دەرەكی بە هەموو قودرەتی خۆی وەرگرێ. ئێمە لە بیرمان نەچوەتەو چیمان كرد. ئەمریكایەكان دەیان كوت سۆلیڤوود بە سلیمانیە لە جیاتی هالیوود یانێ ئەوەندە خۆشە، كە لە هەموو جێگایەك تێرور دەكرا و دەكوژران. بڵام بەراستی هەموو لایەنێكی گرت؟ ئەمریكا چوونكە تەوازۆنی دەویست، چوونكە دەیویست حكومەتی شێعە لە ژێر تەئسیری حكومەتی ئێران هێندێك كەم بێتە دەرێ یا جارێك كایەێك لەگەڵ ئێران بكات، هەرهاتووە و لە كوردی كەم كردووە، ئەوەی پێ دەڵێن سونە شەڕی ئەمریكای كرد. مۆقتەدا سەدر هەر ئەمریكی كوشت تیرۆری كرد هەموو خراپەیەكی كرد قودرەتیان گرت ئەمریكا تەوازۆنەكەی بۆ ئەوە ویست، ئێستا سونە گەورەترین یاكو بڵێن یەكێك لە گەورەترین هێزەكانی نێو دەوڵەتی عێراقە، كورد وەزنی هاتووەتە خوارێ، سونە وەزنی چووەتە سەرێ؛ با هەزار جارمان پێ بڵێن ئافەرین ئێوە لە بەرەی دژی تێرۆر و شەڕدان، قورساییتان هەیە، لەجیاتی جیهان شەڕ دەكەن، بەڵێ بڵام دەبێ بتوانین ئەوە بەهێزی خۆمان ڕابگرین.
ئێمە ملیشیامان نیە، ئێمە نەمان توانیوە لاوی كورد لە هەموو جێگایەك رێك بخەین با ئەو دەرسە لە كۆبانی فێر بین بە ژن و پیاو منداڵەوە خۆمان ئامادە بكەین بۆ شەڕ، ئەو پیامە بدەین بە داعش و دەوڵەتی ئیسلامی، ئەو پەیامە بدەین بە داگیركەرانی كوردستان كە ئەو نەتەوە بۆ ئازادی خۆی بۆ رزگاری خۆی بە هەموو وجودیەوە بە هەموو توانیەوە شەڕ دەكات. ئێمەهێشتا ئەم زەرفیەتەمان لە بەشەكانی كوردوستان نیە و من پێم وایە ئەوە دەبێ بە ئاشكرا بگوترێت و كاری بۆ بكرێت، میلیشیای شێعە هەیە ئەگەر دەوڵەتی عێراق و ئەرتشەكەی فەسەل بێنێت، بۆ دەبێت هەموو شتێك لە سەر شانی پێشمەرگە بێت، بۆ میلیشیای كورد نابێت دروست بكرێت، بۆ لاوانی كورد نابێ لە هەولێرو سلێمانی، دهۆك، رانیە، قەڵادزێ و پێنجوێن ئامادە نەكەن بۆ هەموو شێوەێك بۆ ئێمە ئەو هەست و نیستەی گەلی كورد هەیەتی نابێ بیجوڵێنین بیكەین بە هێز، بۆ قسە لەوە ناكەین دەبێ ئەرتەشی دو میلیۆنی، میلیشای دو میلیۆنی كوردستان هەر لە باشوور پێك بێت، تا غەرب تا دوژمنانی كوردیش بە پێ هێز لەگەڵمان موعاملە دەكەن، حەقی خۆیانە ئەوانیش بە پێ هێزیش مۆعاملەت لەگەڵ دەكەن، بەڵام تۆ چیت پێیە بە پێ ئەو بەرژەوەندیە مایەمان بۆ دادەنیت، من پێم وایە ئەوە كەم و كۆڕی ئێمەیە. من پێم وایە دەبێ دەسەڵاتی كوردی بەگشتی لەم هەرێمە یەكگرتوویەكی زۆر پێك بێنێت بۆیەش دەڵێم ئەهەمیەتی هەیە لەگەڵ هەموو كوردستان سەعی بكات یەكگرتوی پێك بێنێت. لەگەڵ رۆژئاوا، لەگەڵ باكور، ئێمەدەبێ بتوانین بڵێین پەكەكە ئەۆرۆ هەلومەرجی سیاسی كوردوستان دەخوازێت كێشەێ لاوەكی وەلاوە نێن و هەموو دژ بە دوژمنیكی دڕی داگیركەر، دژ بە پیلانێكی گەورە كە بەرامبەر بە كورد هەیە لە هەمو بەشەكانی كوردوستان یەكدەنگ بین .
مەسەلەیەكی دیكە بەلامەوە گرینگە و دەبێ حیسابێكی بۆ بكرێتەوە لە مەسەلەی كورددا من پێم وایە بزوتنەوەی عەداڵەت خوازانەی كۆمەڵایەتیە، دادوەری كۆمەڵایەتییە. ئەمە خاڵێكی لاوازە لە نێو بزوتنەوەی رزگاری خوازی كورددا دادوەری كۆمەڵایەتی تێدا زەعیفە و دەسەڵات، حزبی سیاسی دەبێ ئەو واقەعیەت ببینێت، ئێمە ئەورۆ وەك هەموو خەڵك كەوتوینەتە بەربەرەكانیەكی گەورە و لە هەلومەرجێكی مێژوی و زۆر زۆر هەستیاردا، بۆیە پێم وایە تەوەرەیەكی دیكە كە بزوتنەوەی كوردی گەشە پێ دەدات رو لە چینی چەوساوە و هەژار و زەحمەتكێشە، پێكهێنانی دادوەری كۆمەڵایەتیە و ئەهەمیەت دانان بۆ ئەم مەسەلەیە یەعنی جۆرێك چەسپاندنی عەداڵەتی كۆمەڵایەتیە وە دەنگی عەداڵت خوازانی كورد و دەنگی یەكسانی خوازانی كورد دەبێ بەرز بێتەوە، دەبێ قبوڵی ئەوە نەكەین لەگەڵ ئەوە خەڵكمان رزگار دەبێت، مافخۆریش بگاتە رادەیەكی زۆر و دەبێ بەری ئەوە بگیرێت .
پێم خۆشە لێرە باسێكیش بكەم لە سەر رۆژهەڵاتی كوردستان و كۆماری ئیسلامی ئێران.
هەموومان دەزانین رۆژهەڵاتی كوردستان مێژویەكی هەیە، ئەو مێژوەش بە كەس ناسردرێتەوە ییەكەم حكومەتی جمهوری كوردستان لەوێوە دامەزراوە، یەكەم جاریش بە پانی و بەرینی چەك خرا بێتەسەرشانی ژنی كورد لەوێ كراوە، بەرانبەر بە دەوڵەتی زل هێزی گەورەی ناوچە راوستاوە، نفوسێكی دوازدە میلیۆن نەفەری هەیە، لە سینەما، لە ئەدەبیات، لە پەیكەر تاشی، لەشانۆگەری، لەنەقدی ئەدەبی، رۆژهەڵاتی كوردستان سەرە، ئەوە بە مفتە و بە بەلاش نیە، یەعنی زەخیرەیەكی فەرهەنگی، كەلتوری گەورە لەرۆژهەڵاتی كوردستان هەیە، لەگەڵ ئەوەش پێشینەیەكی مێژوی گرینگیشی هەیە، مەوقەعیەتێكی ستراتیژیكی زۆریشی هەیە، لەگەڵ كێش تەرەفە! لەگەڵ ئێران، كە بەداخەوە بە دۆست ناو دەدرێت زۆر جار.
ئێرانێك كە نایشارینەوە و ئێمە دەڵێین دەستی هەیە لە نێو بزوتنەوەی كوردیدا، زیاتر لە ٦٠ ساڵ بەكارتی كورد كایە دەكات، زەمانی شا و زەمانی كۆماری ئێسلامیش.
بەڵێ بۆ بەرژەوەندیەكانی خۆی جۆرێك پەیوەندی لەگەڵ باكوور هەیە، جۆرێك پەیوەندی لە رۆژئاوا هەیە جۆرێك پەیوەندی لە باشوور هەیە و تەبیعیە حكومەتی ئێران تێ دەكۆشێت بەو پەیوەندیانەی لەگەڵ بزوتنەوەی كورد لە بەشەكانی دیكەی كوردستان گەمارۆی بزوتنەوەی كورد لە رۆژهەڵاتی كوردستان بدات.
حەق نیە، لێمان قبوڵ ناكەن، هاوار بكەین ئەگەر بۆ هەموو شتێك، لە كۆچەوە تا كۆڕەو، لەشەڕ و سەركەوتنەوە لە پشتیوانی كردن و سۆڵحەوە لە هەر خەباتێكەوە ئێمەی رۆژهەڵاتی دینەدەرێ، حەق وا نیە داوای ئەوە بكەین، لەهەموو بزوتنەوەی كوردی لەهەموو بەشەكانیی كوردستان، برایان خۆشكان دەركی ئەوە دەكەین كە ئێوە ئەنواعی مولاحیزەتان هەیە دەركی ئەوە دەكەین لە هەلومەرجە سیاسیەكان كورد تێكەوتوە، ئیوەش پەیوەندیكتان لەگەڵ ئیران هەیە، بەڵام تكایە لە سەر بەرژەوەندی ئێمە مەیكەن، تكایە بەرژەوەندی ئیمە بەهین خۆتان بزانن، تكایە ببینن، دێت بەرێوەیە رۆژ هەڵاتی سووری ئاگرین، من دڵنیام لەوە و دڵنیاشم لەوە كە هیچ دەسەڵاتێكی كورد ئاوی ئاسودە بە گەروویدا ناچێتە خوارێ هەتا كۆماری ئیسلامی ئێران مابێت هەتا “دائی” مابێت، یەكەم دەوڵەتی ئیسلامی سیاسی بەم شێوەیە، ئەمە لە ئێرانەوە دێت و دەستی پێ كردووە و هاتووە و ئەوە یەكێك بە شتە خراپەكان دەزانم، نابێت بگوترێت بزوتنەوەی كوردی لە رۆژەەڵاتی كوردستان لاوازە، لاواز نیە لەبەر دەستی داگیركەر دایە، لاواز نیە، گەرەترین داگیركەرێك كە خەریكە، لەگەڵ تۆیش جۆرێك پەیوەندی هەیە سەركوتی دەكات، لە هەلومەرجی سیاسی نێونەتەوەیی ئەو ناوچەیەدا مۆعادڵات و مۆعاملاتێك لەگەڵ ئێران هەیە، بەڵێ ئەمریكا دەیكات، غەرب دەیكات، راستە كاتییە هەرچی بڵێی، ئەرێ بەڵام ئەوانە تەێسیر دەكات، دەوڵەتێك داگیركەریش لە سەر كارە، كە قانونەكانی هەموومان دەیزانین كە هەمان قانونی داعشە كە بە خشونەت دەیكات، بەڵام ئەو هێندێك بە لۆكەی‌و هێندێك لە زەڕ وەرەق پێچاویەتەوە و خەڵكی پێ سەركوت دەكات، بۆیە ئێمە پێمان وایە كە ئەم واقەعیەتە لە نێو هەموو بزوتنەوەی كوردیدا دەبێ ببیندرێت و بزوتنەوەی كورد سەركەوتن بەدەست ناهێنێت لە هیچ كوێ دیكە یا تەواو نیە سەركەوتنەكەێ، ئەگەر بێ مەیلی بەرانبەر بە رۆژهەڵات هەبێ، ئەركەم بایخ بۆ رەوتی رزگاری خوازی كوردستانی رۆژهەڵات دابنێت.
لەگەڵ ئەوەش ئێمە وەختێك ئەوە دەڵێین، وەك پرسی كورد دەبینین لە رۆژهەڵاتی ناوین دا، خەڵكێك كە خەبات دەكات بۆ رزگاری و ئازادی، لەگەڵ هەموو ئینتیقادی سیاسی لەگەڵ هەموو جیاوازی سیاسی و قبوڵی مەیلی سیاسی جیاواز لە كوردستاندا، ئێمە وەك كۆمەڵە خوزیاری نزیكی و دیالۆگ و دوستایەتی و پشتیوانی لەگەڵ هەموو بەشەكانی كوردستان، لەگەڵ هەموو حیزبە سیاسیەكان لەهەموو بەشەكانی كوردستانین. من لام وایە كوردی رۆژهەڵات لەو بابەتەوە نمونەیەكی باشی بەدەستەوە داوە.
ئێمە پەیوەندیمان لەگەڵ دەوڵەتی بەعسی عێراق بووە، بڕۆن چی دەبیننەوە، بیبینەوە لەسەر كوردی رۆژهەڵات، ئەمە فەرهەنگێكی باڵا و گرینگە لە رۆژهەڵاتی كوردستاندا كە هەر هین ئێمە نیە مڵكی ئێمە نیە بەڵكە هین هەموو خەباتی خەڵكی كوردستانە، جیا لەوە من وەختێك ئەوە دەڵێم وەختێك رەخنەم هەیە لە برادەرانی خۆمان و بەتەیبەت لە كونگرەی نەتەوەیی، لە بەشەكانی دیكەی كوردستان رەخنەم هەیە، لە حیزبە سیاسیەكان رەخنە دەگرم و دەشڵێم بەتایبەت لە كونگرەی نەتەوەییەوە ئەوە زەق بوو، ئەوە رخنەی كونگرەی نەتەوەیی بوو، كە هەموو كەسانێ دەیانەویست بەشی كوردستانی رۆژهەڵات كەم بێت ئەوە ئاشكرایە، بەڵام خوشكان و برایان، من دەبینم ئێمە خۆشمان دەردەدارین حیزبەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان لە هەموو بابەتێكەوە لەم لایەنانە خەتابارترن، هەستمان پێ نەكردووە لە چ هەلومەرجێك و لە چی شەرایەتێك داین، بۆیە ئێمە خوازیاریی یەكگرتوین بێ نەهایەت درەنگە، جۆرێك یەكدەنگی لە نێو رۆژهەڵاتی كوردستاندا دەبێ پێك بێت.
بەداخەوە فەرهەنگی ئەوەی رۆژێك دەسەڵاتێك دێت ئێران رزگار دەكات، كۆماری ئیسلامی دەروخێت، ئەو نموونەیە كە لێرە دیمان، لە عێراق لە ئەفغانستان بوو، جا حیزبەكەی منێش دەی دەی بۆ ئەوە كار دەكەم ، دڵی ئەو دەسەڵاتە لە رۆژانی داهاتودا ڕابكێشم بۆ لای خۆمان، ئەمەش بۆتە هۆێ ئەوەی من دەست نەدەمە دەستی هاوخەباتەكەی خۆم، دە ست نەنمە نێو دەستی جەریانێكی خەباتكار و تێكۆشەری دژ بە كۆماری ئیسلامی ئێران.
من پێم وایە ئەم پاوانخوازیە ئەم عەقڵیەتە كە لە سیاسەتی ئێعترازەوە سەرچاوە ناگرێت، لە نێو ئێمەێ رۆژهەڵاتیدا دەردێكی گەورەی داوینیەتێ و ئەگەر هەموو ئەوانە دەڵێن نە، هین خۆمانە، خۆمان دەبێ ئەو زنجیرانە بپچڕێنین، خۆمان دەبێ جۆرێكی دیكە نیشان بدەیین تا باشوور و باكوور و هەموو جێگایكێش بمانبینێت.
ئەوە واقعیەتێكە كە بزوتنەوەی كوردی لەگەڵ هەموو یەكدڵی و یەكدەنگی تایبەتمەندی خۆی هەیە لە هەر بەشێك و حیزب و هێزی سیاسی تایبەتی خۆشی هەیە، نەوعێ ئیدارە‌و سونەت و بۆچوونی تایبەتی خۆشی هەیە لە هەر ناوچەیكی كوردستاندا، پێم وایە ئەوانە هەموومان دەبێ لەبەرچاوی بگرین و ئێمە وەك كۆمەڵە پێمان وایە كە دەبێ پشتیوانی لە هەموو بزوتنەوەی كوردی لە هەموو بەشیكی كوردستان بكەین و نایشارینەوە كە ئەو كارەمان كردووە، ئێمە لایەنێكین لە نێو بزوتنەوەی كوردیدا بۆ عەداڵەت خوازی كۆمەڵایەتی، بۆ دیفاع لە خەڵكی چەوساوە و كرێكار و زەحمەتكێش خەبات دەكەین. ئەوە بەشێكی نەبڕاوەو نەپساوەی خەباتی ئێمەیە بۆ گەلەكەمان و پێمان وایە ئاوا گەل دەتوانێت سەركەوێت.
بزوتنەوەی رزگاریخوازانەی كورد دەتوانێت بچێتە پێشێ، بەڵام لەگەڵ ئەوانەیشدا ئێمە پێمان وایە لە ناوچەكەدا هەموو كورد دەرگیری شەڕێكی گەورەو گرانە لەگەڵ سیستمێك یا رەوتێكی كۆنە پارێز، كە حەق وایە ئێمە یەكگرتویمان هەبێت و ئێمە جۆرێك كار بكەین كە دیالۆگ تەنیا شتێك بێت لەنێو بزوتنەوەی كوردیدا بمانگەێنێت بە یەك و لێكمان نزیك كاتەوە.
تاڵمان بێت و سوێریمان بێت ناتوانین یەكتر حەزف بكەین، ناتوانین هیچ بەشێكی كوردستان حەزف بكەین، نەتوانین فكر یا كۆمەڵێكی سیاسی لەناۆ بەرین، تەواوی ئەوانەدەبێتە هۆێ ئەوە كە داگیركەرانی كوردستان دەست تێوەردەن لەنێو بزوتنەوەی كوردی‌و بتوانن پیلانەكەیان جێ بەجێ بكەن، بۆیە بە قبوڵی ئەو واقعیەتە ئێمە پێكەوە دەتوانین كاری گەورە بكەین، جا ئەو كەم و كۆڕیانە وا لەپێشدا عەرزم كردن بەسەریدا زاڵ بین و لە سەری زاڵ بین و بتوانین سەیتەرەمان هەبێ بەسەریدا، بەڵێ گەلێكی كوردی یەكپارچە، كوردستانێكی یەكدڵ لە هەموو بەشەكانی لەگەڵ ئەوەی كە دەنگی جۆراوجۆر و مەیلی سیاسی جۆراوجۆری تێدایە، بۆیە ئێمە هەر لە حكومەتی هەرێمەوە هەتا كانتۆنەكانی رۆژئاوا، هەتا بزوتنەوەی كوردی لەهەموو بەشێكی كوردستان، خۆمان بە پشتیوانی دەزانین. بەڵام لەگەڵ هەموو ئەوەش دەنگی رەخنەی خۆمان كپ ناكەین و پێمان وایە دەبێ زیاتر لەوەش بگوترێ و بەتایبەتی بەرانبەر بە رۆژهەڵاتی كوردستان و بزوتنەوەی رزگاریخوازی كورد.
هەر بەرانبەر بە ئەو هەموو پەنابەرە رۆژهەڵاتیە كە لەو هەرێمەن، رازی نین لە وەزعی خۆیان، ئێمە ئێرانی نین كوردین، هەر ئەوانەین كە هەموو ماڵ و مڵكی خۆمان كردەوە لە كۆچ‌و كۆڕەودا هەر ئەوانەین بە هەموو وجودمانەوە پشتی شۆڕشی نوێمان گرت، هەر ئەوانەین هەموو ژیانی خۆمان بۆ شۆڕشەكانی كورد داناوە و پشت و پەنا بوین، بۆ ئێمە ئێرانین؟! دەبێ تەواو بێت ئەۆ فەرهەنگە و حەق وایە لە جێگایەك تەواو بێت ئێمە ناتوانین گەلی كوردمان لە رۆژهەڵات بەراستی رازی بكەین، بەڵام دەبینین ئەو گەلە بە هەموو وجودیەوە دیفاع لە خەڵكی باكوریش، باشوریش، رۆژیئاوایش دەكات، بەڵام لە هەمان كاتدا ئەو عەیب و عارە دەبینێت و ئێمەیش ناتوانین وەڵامی دروستیان بدەینەوە، بۆیە ئەو دەورەیە با بە كورتی بڵێم، دەورەیكە كە ئێمە یەكگرتویەكی یەكجار زۆر مان دەوێت و لە هەمان كاتدا ستراتیژیەكی نەتەوەییمان پێویستە، جیا لەوەش دەبێ قبوڵی بكەین كە هەر كەسە، هەر لایەنە، هەر بەشێكی كوردستان تایبەتمەندی خۆی هەیە و بەرژەوەندی خۆی هەیە، بۆیە بتوانین باشووری پێ بپارێزین، حكومەتی هەرێمی كوردستانی پێ بپارێزین، بۆیە بتوانین شەڕی داعیشیش بكەین، بۆیە بتوانین لە رۆژیئاوا خۆرابگرین، بۆیە بتوانین كۆمەك بكەین. رەوتی كوردی زیاتر دەنگ هەڵبرێت‌و سەرهەڵببڕێت لە رۆژهەڵات. بۆ ئەوەی بتوانین لە پرۆسەی ئاشتیدا گەلی ئێمە لە باكوور باشتر بێتە دەرێ و بۆ ئەوەی یەكگرتوویی لە نێو خەڵكی كورددا زۆرتر بێت بە بێ دادوەری كۆمەڵایەتی ئەم ئەركانە جێبەجێ ناكرێت .
بۆ ئەوانە من پێم وایە كاتی هاتووە كە لە ناوخۆ و لەگەڵ خەڵكی خۆمان ئەو رەخنانەش بگرین، جا واوەیلا لەو رۆژەی خەڵك بێتەفاوت بێت، واوەیلا لەو رۆژەی خەڵك ورە بەردا هیچ لە سەر هیچ نەمێنێتەوە.
پێشمەرگە بۆیە قارەمانە چونكە خەڵكی لە پشتە چونكە ئاوات و ئارەزویەكی هەیە، ئێمە هەرچی كردبێتمان بە بڕوای من نانی پێشمەرگە، ژیانیێ پێشمەرگە پێش خەڵكەكەی دیكە دەبێ دابین بكرێت، نەك دوای ئەوان، ئەوە واقەعیەتێكە و جوان بیبیسین، هەموو دونیا پشتمان بگرێت، وەكو ئەوە نیە كە خەڵكەكەی خۆمان لە مەیداندا هەبێت.
مۆقتەدا سەدر لە بەغدا حەی سەدریان پێ دەگوت، دو میلیون نفوسی هەیە شەڕی ئەمریكای كرد، لەشكری مالكی چوە سەری، ئەمریكا چوە سەری‌و لێ كوشتن، لە ئاخریشدا چون موزاكرەیان لەگەڵ كرد، خەڵكی خۆی لەگەڵ بوو.
داعیش بەشێك كۆنەپارێز و سونەو خەڵكی لەگەڵە، ئەمریكا لەگەڵ تاڵبان قسەی كرد و لەگەڵ تاڵبان دیالۆگی هەیە، بەسنیە ئەو نمونانە بۆ ئێمە كە دەبێ خەڵكەكەمان وەك تای تەرازوێك و تێكڕا بتەقن و لە پشت سەرمان بن، تا بتوانین لە دیپلۆماسیدا بچینە پێشێ. دیپلۆماسی ئیمتیازدان نیە، تەنیا ناتوانن بە ئیتیكای ئەوە یەكێكی دیكە لە ئێمە زیێاتری بكات بڵكە لە هەمان كاتدا تۆ قۆدرەتیشت لە دیپلۆماسیدا، لە رادایشت لە ناۆ هێز و گەلی خۆیشتدایە.
من جارێكی دیكە سەری كڕنۆش و نەوازش دادەنوێنم بۆ هەموو شەهیدان‌و بنەماڵەی شەهیدان و ئاوات و سەركەوتن و خۆراگری و یەكگرتویم هەیە لە ناو جەنگاوەرانی كۆرد لەهەموو بەشەكانی كوردستاندا و ئارەزووی یەكگرتوی‌و دەست لە ناو دەستنان، دروست بەپێی پێویستی زەمانم هەیە بۆ هەموو خۆمان، لە پێشدا ئێمەی رۆژهەڵاتی پێكەوەوە، دوایی ئێمەی رۆژهەڵاتی لەگەڵ هەموو لایەنێكی كوردیی لە بەشەكانی دیكەی كوردستان.
بژین بە سەركەوتووی
بژی ئازادی
بەرقەرار بێت یەكسانی ودادوەری كۆمەڵایەتی
عۆمەر ئیلخانیزادە
٢٦ رێبەندانی ١٣٩٣ بانە گەۆرە
