ئەم وتارە بەهاری سالی ٢٠٠٦ و پاش شەپۆلی جەماوەری لە باکووری کوردوستان نووسراوە و وەک سەروتاری گۆڤاری “ئاسۆی رۆژهەلات” بڵاو بووەوە. ویستم لە پەیوەندی لەگەل رووداوەکانی دوێنێ (هەواڵنێریەکان لە شەهید بوونی ١٤ تێکۆشەری باکووری کوردوستان لە نارەزایەتی دەربرینەکانی جەماوەری دوێنێ باس دەکەن) یادداشتێک بنووسم کە بە باشم زانی ئەم نووسراوە جارێکی تر وەک خۆی بڵاو بکەمەوە. ئەم نووسراوە مانگی ٨ی ٢٠١١ش بڵاو بوەتەوە.
ڕەزا کەعبی
نەتەوەیەکى “تێرۆریست!” و داگیرکەرێکى “دێمۆکرات!”
لە رۆژەکانی رابردوودا شەپۆلێکی گەورەی جەماوەریی جارێکی دیکە کوردستانی باکووری گرتەوە. کاتێک کە سوپای تورکیە تەرمی 14 پێشمەرگە و تێکۆشەری بزووتنەوەی رزگاریخۆازانەی کوردستانیان بردە دیاربەکر و کاتێک دەرکەوت کە کوژراوەکان بە گازی کیمیایی شەهید کراون، دیاربەکر و پاشان یەک لە دوا یەک شارەکانی کوردستانی تورکیە لە دژی جینایتێکی دیکە هەستان و دیمەنێکی نوێیان لە رێگایەیکی پڕ لە ژان و کارەسات و لە هەمان کاتدا پڕشکۆ و خۆڕاگرانەی گەلێک بۆ رزگاری لە ژیردەستەیدا خۆلقاند.
سوپای تورکیە لە بەرامبەر خۆپیشاندانەکانی رەوای بنەماڵەی ئەو پێشمەرگانەء خەڵکی دیاربەکر بۆ مافێکی ئاسایی دایکێک، بە هێرشی هەزاران چەکدار و توندوتیژییەکی بێڕحمانە رووبەڕووی ئەو خەڵکە بوونەوە. سەدان هەزار هێزی چەکداری تورکیە شەقامەکانیان تەنیء بەشێوەیەکی دڕندانە بەربوونە گیانی خەڵک و کۆرپەی تەمەن 3 و 5 و 7 ساڵەیان وە بەر گوللەدا تا سەرۆک وەزیرەکەیان لە بەرامبەر میدیاکاندا بەڵگەی پێویست بۆ بە تێرۆریست ناسینی نەتەوەیەک بە دەستەوە بێت.
کاتێک کە رەجەب تەیب ئەردۆغان رووهەڵماوانە خەڵکی راپەڕیویی بە تێرۆریست ناو برد و وتی: “ئەگەر پێویست بێ لە ژن و منداڵیش تەقە دەکەین”، کارتی سپی دەداتە سوپای تینوو سەرکوت و کوشتار. بۆ گەلێگ کە دەیهەوێ ئازاد بژی، چ رێگایەک جگە لە راپەڕین وهەستانی جەماوەری ماوەتەوە؟ میدیاکان قسەکانی ئەردۆغانیان بڵاو کردەوە و لە پێش چاوی بیروڕای گشتی نیشانیاندا کە سیستەم و دەسەڵاتی زاڵ بە سەر تورکیە نە تەنیا وەڵامدەرەوەی ویست و داخوازی گەلێکی بندەست نییە بەڵکوو گەورەترین کۆسپی سەر رێگایەتی.
کوشتاری بێڕەحمانەی خەڵک لە رۆژەکانی رابردوودا لەلایەن سوپای تورکیەوە و قسەکانی ئەردۆغان، بۆجارێکی دیکە بێکەڵک بوونی سیاسەتەکانی تورکیە لە سەر کێشەی نەتەوەیی خستەڕوو. سەرتاسەری سەدەی بیستەم دەسەڵاتدارانی تورکیە حاشایان لە بوونی نەتەویەکی گەورە دەکرد، پاکتاوی رەگەزی و هەوڵ بۆ سڕینەوەی مێژوو و زمان و کولتوور و پێناسەی کورد، تەنیا ئامانج و سیاسەتی زاڵ لە ناو دەسەڵاتدارانی تورکیە لە دژی کوردستان بووە. دواکەتوو راگرتنی کوردستان لە بواری پیشەیی و ئاوەدانی، بێکاری لاوان و پەرەسەندنی هەژاری، لە کاتێکدا کە دەوڵەتەکانی یەک لە دوا یەک بە پێى
بەرنامەی ئاگایانە هەموو سەروەت و سامانی کوردستانیان بۆ دەرەوەی کوردستان گواستۆتەوە و رێگایان نەداوە کە سەرچاوە سرووشتییەکانی کوردستان بۆ گەشەی ئابووری وئاوەدانی بە کاربێن ـ سەروەت و سامانی کوردستان کە دەبوو بۆ گەشەی پیشەسازى و پێشکەوتنی کۆمەڵگای کوردستان کەڵکى لێوەربگیردرێت، خەرجی بە کار گرتنى سەدان هەزار سوپای تورکیە و بەرنامە بۆ حاشا کردن و توانەوەى کورد و مافەکانى لە تورکیە.
ئەگەرچی لەم ساڵانەی دواییدا، چ بە هۆی پەرەسەندنی بزووتنەوەی رزگاریخوازی و چ بە هۆی دەنگدانەوەى کێشەی کورد لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و چ بە هۆی گۆڕانکارییەکانی ناو تورکیە و بە تایبەت چوونی بۆ ناو یەکێتی ئورووپا و گوشاری جیهانی بۆ سەر ئەم دەوڵەتە، پاشەکشەى بە دەسەڵاتدارانى ئەم وڵاتە کردووە و هەروەها ناچارى کردوون زۆر جار گوتاری خۆیان بگۆڕن و بە پێچەوانەی دەیان ساڵی رابردوو نەتوانن رق و دوژمنایەتی خۆیان راشکاوانە دەرببڕن. بەڵام دەبینین لە کردەوەدا هیچ ئاڵوگۆڕێکی جیددی لە سیاسەتەکانی تورکیە لە بەرامبەر کێشەی کورددا نەهاتۆتە گۆڕە و حاشاکرد
ن لە نەتەوەیەک و میلیتاریزم و بە تاڵان بردنی سەروەت و سەرچاوە سروشتییەکان و داسەپاندنی بێکاری و هەژاری ودواکەتوو راگرتنی کوردستان درێژەی هەیە. لە کاتێکدا کە جیهانی هەزارەی سێهەم روو لە گۆڕانە، تورکیە لە بەرامبەر کێشەى کورددا بەردەوام درێژە بە سیاسەتەکانى سەدەى بیستەمى خۆى دەدات و گۆڕانى بە سەر نەهاتووە.
بەڵام رەوتی گۆڕانکارییەکان سەلمێنەری ئەم راستییەن کە هێرشی دڕندانەی سوپای تورکیە و هەڕەشەکانی ئەردۆغان و خولقاندنی جینایەتی پڕ لە کارەسات، تەنیا دەتوانێ رق و دژایەتی دەسەڵاتدارانێک نیشان بدات کە رەوتی بەرەوپێشچوونى بزاڤی گەلێکی زوڵم لیکراو لە تورکیە و ئێران و عێراق و سوریە و راکێشانی بێ وێنەی بیروڕای جیهانی بۆ کێشەی کورد، تووڕەی کردووە و ئاخرین گوللەکانیان دەهاون.
گەلی کورد پێشەنگی هەر چەشنە ئاڵوگۆڕێکی دێمۆکراتیک و پێشکەوتنخوازانەیە لە رۆژهەڵاتی ناوڕاست. بزووتنەوەى پارچەکانى کوردستان کاریگەری راستەوخۆ و خێرایان هەیە بۆ سەر یەکتر. خەبات و تێکۆشان بۆ گەیشتن بە مافی چارەنووس، رەوتی کۆتایی هاتن بە پاکتاویی رەگەزی و نەتەوایەتی و شەرمەزاری داگیرکەران لە بەرامبەر بیڕوڕای جیهانی، بووەتە رەوتی زاڵ، هەر بۆیە دەسەڵاتدارانی تورکیە یان دەبێ دەست لەم سیاسەتانە هەڵبگرن یان جووڵانەوەی رزگاریخوازانە بە خێراییەکی بەرچاوتر رێگای خۆیی دەبڕێ و دەسەڵاتدرانى تورکیەش زیاتر لە جاران شەرمەزار و ریسوا دەکات.
