نەورۆز بۆنەیەکی مێژووییە وگرێدراوە بە بەرەنگاری و وەستانەوە. لە گەڵ ڕاماڵینی سەرما و تواندنەوەی بەفر، پەیامی ژیانەوە و هەستانەوە لە گەڵ خۆی دێنێ و موژدەی ئاسۆیەکی ڕوون دەبەخشێت. بێ گومان نەورۆز بۆ میلەتی کورد هەڵگڕی پەیامێکی دیکەش هەیە. ئاکسیۆنێکی گەورەی نەتەوەییە و رۆژی نیشاندانی هێما نەتەوەییەکانە. جلی کوردی ڕازاوەترین تابڵۆیە کە لەو رۆژەدا هەڵدەواسرێ و کورد بوون گەورەترین شانازییە کە دەبەخشرێتە هۆویەتی بە کۆمەڵی ئەو نەتەوەیەوە.
نەورۆز و بۆنە نەورۆزییەکان لە کوردستانی رۆژهەڵات بە هۆی مێژووی درێژخایەنی داگیرکاری و ئیستبداد ساڵهایە وەک کەرستەیەکی بەرەنگاری بە دژی هێزی داگیرکەر گرینگی زۆرتری پێدەدرێ و بەشداری لە بۆنە نەورۆزییەکان وەک ئەرکێکی نەتەوەیی حیسابی بۆ دەکرێ.
نەورۆز لە مێژووی کۆماری ئیسلامی، بە مێتۆد و شیوازی جۆراوجۆر مامەڵە و دژایەتی لەگەڵ کراوە. لە ساڵانی سەرەتای هاتنە سەر کاری کۆماری ئیسلامی، نەورۆز و بۆنە نەورۆزییەکان بە توندی دژایەتیان دەکراو هەوڵ دەدرا پێگەیان کەم بکرێتەوە. بۆ نمونە و هەر لەو پێناوەشدا هەوڵ درا پشوی دوو حەوتوویی نەورۆز کەم بکرێتەوە کە رووبەرووی دژایەتی توندی خەڵک بووەوە و جێبەجێ نەکرا، یان بۆنە نەورۆزییەکان لە جوڵەیەکی بە کۆمەڵ و جەماوەری بکرێنە بنەماڵەیی و تاکە کەسی و خەڵک بەرەو ئەوە هان بدرێن کە هەر کەس لە ماڵی خۆی لە ناو بنەماڵەی یادی نەورۆز بکاتەوە. بە تایبەت لە کوردستان لەو ساڵانەدا کە ڕوبەڕوی هێرشێ بەربڵاوی کۆماری ئیسلامی ببووەو و شەڕ لە کۆڵان و گەرەکەکانی کوردستان بە دژی هێرشی کۆماری ئیسلامی لە ئارادا بوو، دۆخەکە و گوشارە کولتوریەکانیش بە شێوەیەکی توندتر و بەربڵاوتر کاریان لە سەر دەکرا و بەربەستیان بۆ دروست دەکرا. یان بە زمانێکی تر هەر جوڵەیەکی کولتوری و کۆمەڵایەتیش تەواوەن ئەمنیەتی هەڵسوکەوتی بەرانبەر دەکرا و تا ئەو جێیەی ئیمکانی بوو پێش بە بەڕێوە چوون و خۆ نیشان دانیان دەگیرا.
پاشان و لە ساڵانی دواتر لەگەڵ دامەزراندنی دەسهەڵاتی کۆماری ئیسلامی نەورۆز و بۆنە نەورۆزییەکان وەک هەر ئاکسیۆن و جولەیەکی دیکە رووبەڕوی ئاستەنگ و قەدەغەی زۆر بووە، کەسایەتییەکان بانگ دەکرانە دام ودەسگا ئەمنیەتییەکان و بەڵێنیان لێ دەستێندرا کە لە هیچ بۆنەیەکی نەورۆزی بەشداری نەکەن. خانەخوێ و بەرێوەبەری بۆنەکان بانگ دەکران و هەرەشەیان لێدەکرا. لە هەموو ئەو ساڵانەدا خەڵک نەورۆزی نەک هەر وەک بۆنەیەکی کولتوری و شایی و خۆشی بەڵکوو وەک بزوتنەوەیەکی دژ بە داگیرکەر بەرزراگرتووە و لە هەر دەرفەتێک بۆ بەرز راگرتنی نەورۆز کەڵکی وەرگرتووە. کۆماری ئیسلامی کە دیتی دەرەقەتی ئەو شەپۆلە نایە و پێشی ئەو ڕێوڕەسمانەی بۆ ناگیرێ، تاکتیکی گۆڕی و ئەمجارە خۆی بانگەشەی بۆ گرتنی رێوڕەسمی نەورۆزی دەکرد بۆ ئەوەی بەم شێوەیە مەهاری وزە و هێزی خەڵک بکات و بۆنە نەورۆزییەکان بە قاڵب و ئیدئۆلۆژی خۆیەوە بەرێوە بەرێ کە ئەو هەوڵەشی بێ سەرەنجام مایەوە و خەڵک بە وشیارییەوە بایکۆتی ئەو جۆرە رێوڕەسمانەیان کرد و بەشداریان تێیدا نەکرد. ساڵی ڕابردوو واتە نەورۆزی ١٤٠٣ بەتایبەت لە دوای ئەزمونی شۆڕشی ژن ژیان ئازادی، خاڵی وەرچەرخانی ململانێی هێزی خەڵک و دەسهەڵات بوو و نەورۆز کرا بە ئاکسیۆنێکی گەورە و جەماوەری، هێمای سیاسی، دروشم ، رێزگرتن لە بنەماڵەی شەهیدانی شۆرشی ژن ژیان ئازادی و شەهیدانی کوردستان، کردنەوەی ئاگری نەورۆزی بە دەستی بنەماڵە شەهیدەکان، پۆشینی جلی پێشمەرگانە و لە مل کردنی جامانە، پێشکەش کردنی گوڵی سور و وتنەوەی سرودەکانی کۆمەڵە کە بوونەتە سرودی نەتەوەیی و هێمای شۆڕشگێری لە رێورەسمەکان و ڕەشبەڵەکی رونگاوڕەنگی کچان کوڕانی کوردستان پاشەکشەی تەواویان بە دەسهەڵات کرد و بەو گروتینەوە بەرەو پیری ساڵی نوێ چوون.
ئەمساڵیش بە تایبەتی لە کاتێکدا کە کۆماری ئیسلامی لە لاوازترین پێگەی خۆی لە دوای چەند دەیە دەسهەڵاتی دایە و بەتایبەتی لە ماوەی یەکساڵی ڕابردوودا ڕووبەڕوی شکستی ستراتژیکی گەورە بووەتەوە لە ناوچەکەدا، زیاد بوونی گوشار و ئابلۆقە ئابوورییەکان، قەیراناوی بوونی دۆخی نالەباری ئابوری و ناکارامەیی لە ئیدارەی وڵات، هیوای بە کۆتایی هاتنی تەمەنی ڕەشی کۆماری ئیسلامی زیاد کردووە و نەورۆزی بەرەو ئازادی ئاگری ئەو هیوایە هەڵدەکا و پێدەچێت نەورۆز ئەمساڵیش بە شکۆوە بەڕێوە بچێت و خەڵک بیکەنە دەرفەتێک بۆ نیشان دانی هێزی جەماوەر و ئاکسیۆنی گەورەی دژ بە داگیرکەری و دەسهەڵاتی کۆماری ئیسلامی.
جێگەی ئاماژەیە کە بۆنە نەورۆزییەکان و رۆژی نەورۆز بەتایبەتی سەرەڕای هەوڵەکانی کۆماری ئیسلامی بۆ پێش پێگرتن و یا کەمرەنگ کردنەوە لە هەموو ئەم ساڵانەدا هەر بە شکۆوە لە لایەن خەڵکەوە رێزیان لێگیراوە و بووەتە بەشێک لە عاملیەتی سیاسی هەر تاکێکی کورد. ئەوەی گرینگە لێرەدا ئاماژەی پێبکرێ و پەیامی نەورۆزی ئازادییە، ئەو حەقیقەتەیەکە کە نەورۆز کەرت ناکرێ و لە قالب نادرێ، نەورۆز یەکێکە لەو بۆنانەی میلەتی کورد بە بێ جیاکاری فکری، ئایینی و ئیدئۆلۆژیکی لە دەوری یەک کۆ دەکاتەوە. دیاری کردنی هێمایەکی تایبەت و هاندانی خەڵک بەرەو ئەوەی بەو فۆرمە دیاریکراوەوە لە نەورۆز بەشداری بکەن نە خزمەتە بە میلەتی کورد نە بزوتنەوەکەی و نە داهاتووی پێکەوە ژیان و ئاشتەوایی لە کوردستانی رۆژهەڵات بەڵکوو بە پێچەوانە دروستکردنی بەربەست و گرفتە بۆ رێورەسمە نەورۆزییەکان، خەوشدارکردنی نەورۆزە کە هێمای یەکریزی نەتەوەییە و خەسار گەیاندنە بە بزوتنەوەکە کە هەوڵمان ئەوەیە یەکریز و نەتەوەیی بیگەیێنینە لوتکە و سەرکەوتن. کە تەنیا لەوەها دۆخێکدا کوردستان رەنگی ئارامی و پێشکەوتووی و حیزبەکانیشی تامی دیموکراسی دەچێژن و تەمرینی کولتوری یەکتر قبوڵکردن دەکەن و خەڵکیش لە رێی سندوقی دەنگدانەوە هەڵیدەبژێرن و بڕیار لەوە دەدەن کام لایەن خزمەتی زۆرتر بە گەشەی کۆمەڵگاکە دەکات و کام لایەن نەیتوانیوە ئەو گەشەیە بخوڵقێنێ و لە جیاتی خەڵک فڕیو دان و شەڕە ڕەنگ هەوڵ بۆ چاکسازی خۆی بۆ دیاری کردنی پلانێکی کاریگەرتر بۆ خزمەتی راستەقینە بە میلەتەکەی دەدات. نەورۆز بە هەموو رەنگەکانییەوە جوانە و خەڵک خۆیان بڕیار دەدەن چۆن هێمای کورد بوونیان لە دەوری ئاوری نەورۆز دەنەخشێنن. هەر تاکێکی کورد ئازادە و دەتوانێ هەر هێمایەکی دڵخوازی خۆی لەو ئاکسیۆنە بەربڵاوەدا بگونجێنێ و ئەوە نەک هەر ئاساییە بەڵکوو ئەو پێکەوە ژیانە جوان و بە بایەخە. با نەورۆزی بەرەو ئازادی بکەینە مەیدانی لێک نزیکتر بوونەوە و مارشی نەتەوەیی بە پانتایی کوردستان بخوڵقێنین.
