رضا کعبی، معاون دبیرکل کومه‌له زحمتکێشان کردستان عصر روز ۲٣ سپتامبر طی یک سخنرانی در پاریس با انتقاد از عملکرد چپ ایران گفت: «آن دفاع روشن و شفافی که چپ ایران در پنجاه سال قبل از حق تعیین سرنوشت و حق مردم برای جدایی و استقلال می کرد حالا متاسفانه دیگر نیست. من نمی گویم حتما به استقلال رای بدهند ولی آن دفاع شفاف را حالا ما دیگر شاهدش نیستیم.»
سوسن محمدخانی غیاثوند
کعبی با تاکید بر ارتباطی که میان جنبش کُردستان و جنبش سراسری ایران باید وجود داشته باشد گفت: «من فکر می کنم جمهوری اسلامی تا حدودی موفق شده است که یک دیوار بین جنبش کردستان و جنبش سراسری در ایران بکشد. یعنی حالا روزنامه های ایران را که ببینی، اصلاح طلبهای خیلی مردمی و خیلی خوشنام جرات ندارند از کردستان نام ببرند. کلمه کردستان خط قرمز و دستور العمل اطلاعات برای همه روزنامه‌ها است که آن را خیلی کم به کار ببرند. اوضاع و احوال کردستان را چندان منعکس نکنند، حتی خبرهای عادی اش را. البته در میان احزاب سیاسی دیوار نیست. یک مقدار فقط از هم دور افتاده‌اند.»
معاون دبیرکل کومه‌له زحمتکشان کردستان از «جمهوری اسلامی» و «شونیسم ایرانی» بعنوان عوامل ایجاد فاصله بین جنبش کردستان و جنبش سراسری ایران نام برد و با خطاب قرار دادن چپ ایران افزود: «وقتی که بی بی سی و صدای آمریکا دارند سم پراکنی می کنند و گفتمان آمیخته به دشمنی را با مردم کُردستان خیلی پوشیده، فرهنگی و سیاسی دامن می زنند خب وظیفه نیروهای چپ و بخصوص دمکراتیک در ایران است که باید مواظب این جنبه باشند.»
رضا کعبی خواستار نزدیکی احزاب سیاسی ایرانی بخصوص نیروهای چپ به جنبش کُردستان شد. وی همچنین گفت: جمهوری اسلامی تلاش می کند آخرین رمقها و مقاومتهای جامعه ای که علیه‌اش ایستاده و مبارزه می کند را از طریق کُردستان در هم بشکند. اعدام سیاسی در کُردستان بیشتر بوده است. در نوزدهم اردیبهشت ۱٣٨۹ فرزاد و یارانش اعدام شدند. آنها اصلا جرمی مرتکب نشده بودند. فرزاد و یارانش در تهران اعدام شدند تا از اعدام آنها وحشت پراکنی برای سراسر ایران بکنند. یعنی برای جمهوری اسلامی مهم است که بگوید توی کردستان اقتدار دارم و اثری از مقاومت و حرکت مردمی در آنجا نمانده است. به همین دلیل پشتیبانی از کردستان، پخش اطلاعات و اخبار مبارزاتی‌اش به ایجاد شور و شوق مبارزاتی بیشتر در سراسر ایران کمک می کند.»
وی همچنین با انتقاد از احزاب کُردستان ایران به خاطر کم توجهی آنها به دور افتادگی شان از احزاب ایرانی و جنبش سراسری ایران گفت: «آنطرف قضیه احزاب کردستان هم باید به این مسئله توجه بیشتری بکنند. یعنی نیروی بیشتری برای ارتباط گیری، برای حضور و برای انعکاس اخبار کُردستانی بگذارند. من فکر می کنم ما هم شاید تا حدودی از این مسئله دور افتاده باشیم ولی حقیقتش این است که مسئله مهمی است و باید به آن توجه کرد.»
این چهره سیاسی کُرد در ادامه به تشریح وضعیت کُردستان سوریه، ترکیه، عراق و ایران پرداخت. کعبی برای بررسی شرایط سیاسی و اجتماعی کُردستان ایران به عکسی در پشت سر خودش اشاره کرد و گفت: «این عکس مربوط به روز ششم شهریور سال ۱٣۵٨ است. سی و شش سال از آن روز می گذرد. مردم در آن روز با دست خالی و بدون کمترین امکانات یک مقاومت جانانه را آغاز کردند. مقاومتی که کماکان ادامه دارد. جمهوری اسلامی در آنزمان با اقتدار به کُردستان حمله کرد. خمینی فتوای جهاد علیه کُردستان صادر کرد در حالیکه علیه هیچ کشوری مثلا شیطان بزرگ فتوای جهاد صادر نکرد.»
کعبی با اشاره به جدایی استانهای کرمانشاه و ایلام از جنبش مقاومت مردمی کُردستان در سالهای ابتدایی بعد از انقلاب گفت: «استانهای ایلام و کرمانشاه حالا به عنوان بخش اعظم و مهمی از نیرویِ مبارزِ مردمی، علیه جمهوری اسلامی ایستاده‌اند. آن موقع جنبش مردمی در کردستان مناطق محدودتری را در بر می گرفت ولی حالا می بینیم علیرغم صرف هزینه زیاد از سوی جمهوری اسلامی همچنان مقاومت مردمی ادامه دارد و آخرین اعدامی اش، منصور آروند از پیشمرگه‌های حزب دمکرات بود که دو ماه قبل در ارومیه اعدام شد. یعنی درست است که احزاب سیاسی و نیروی پیشمرگ عقب نشینی کردند و ما از اواخر دهه شصت خورشیدی شاهد مبارزه مسلحانه مردمی گرم و وسیعی نیستیم ولی جنبش سیاسی هیچ گاه متوقف نشد. جغرافیای سیاسی در این جامعه بسیار وسیع و پهناورتر از سی و شش سال قبل شده است. جنبش مردمی به مراتب توده‌ای تر شده است و جنبشهای اجتماعی مثل جنبش زنان، کارگران، دانشجویان و جنبشهای سیاسی و فرهنگی عظیم دیگری که در این جامعه همچنان دارند به پیش می روند.»
وی سپس به جنبشهای اعتراضی مردم کُردستان ایران اشاره کرد که در اسفند ۷۷ و تابستان ٨۴ در اعتراض به بازداشت اوجالان و شکنجه و کشته شدن شوانه قادری در کُردستان ایران شکل گرفت. کعبی همچنین گفت: «وقتی فرزاد کمانگر و یارانش در اردیبهشت ٨۹ اعدام شدند در پاسخ به فراخوان احزاب سیاسی یک اعتصاب عمومی عظیمی در کُردستان شکل گرفت که بسیار بی سابقه بود. ساعت ۱۲ شب استاندار سنندج در تلویزیون ظاهر شد و گفت من به شما اطمینان می دهم که چهار مغازه در شهر سنندج تعطیل نخواهد شد ولی مردم به او اطمینان دادند که حتی یک مغازه هم باز نشد. یعنی می خواهم بگویم بعد از عقب نشینی نیروی پیشمرگ ما شاهد خیزشها و شورشهای بسیار بزرگی در کُردستان ایران بوده‌ایم.»
این فعال سیاسی کُرد در ادامه افزود: «ما خارج از جنبشهای مورد اشاره می بینیم مردم حضور دارند و فکر می کنم جنبشهای سیاسی عمیقتری در کردستان ایران کماکان در حال شکل گیری است. مثلا سال گذشته برای کوبانی جنبش عظیمی شکل گرفت. وقتی جمهوری اسلامی به مردم اجازه تظاهرات داد و بعد دید مردم توی سنندج شعار می دادند «کوبانی کوبانی تو سنندج قهرمانی»، تازه فهمید که نمی بایست چنین اجازه ای را می داد. مردم، کوبانی را در شعارهایشان به جنگ ۲۴ روزه سنندج وصل کردند. جنگی که طی آن مقاومت عظیمی در بهار ۱٣۵۹ علیه یورش نیروهای جمهوری اسلامی صورت گرفت.»
معاون دبیرکل کومه‌له زحمهتکێشان کردستان به فعالیتهای زنان، روشنفکران، مبارزین کُرد، احزاب سیاسی، ان جی اوها، گروههای ادبی و فرهنگی و نیز انجمنهای «حمایت از کودکان و زنان و مبارزه با اعتیاد و مواد مخدر» در کُردستان ایران اشاره کرد و گفت: «تمام اینها ابزارهایی هستند تا فعالین و مبارزین کُرد بتوانند زور خودشان را بزنند.»
وی که به تازگی از یک اقدام تروریستی توسط عوامل نفوذی جمهوری اسلامی در حزب کومه‌له جان سالم به در برده بود با بیان اینکه جمهوری اسلامی از ناحیه کُردستان نگران است، گفت: «اگر جمهوری اسلامی در تبلیغات روزانه اش می گوید که احزاب سیاسی در میان مردم نفوذ ندارند و منزوی شده اند ولی حرکاتش از جمله اقدامات تروریستی چندی قبل نشان داد که اتفاقا خیلی خیلی نگران احزاب سیاسی کرد و رابطه این احزاب با مردم است. درست است که احزاب سیاسی در قالب نیروی پیشمرگ نیستند ولی این تاریخ هنوز در کُردستان زنده است. کادرها، رهبران و پیشمرگه های این احزاب هنوز خیلی هایشان زنده اند و با این جامعه ارتباط دارند. به نظر من کُردستان تنها جا توی ایران هست که جمهوری اسلامی نتوانسته احزاب سیاسی را از مردم جدا کند.»
کعبی با اشاره به انشعابهای درون احزاب کومه‌له و دمکرات به عنوان نقاط ضعف آنها گفت: «این احزاب علیرغم انشعابهای صورت گرفته کماکان موثرترین جریانات سیاسی در کُردستان هستند. نفوذ توده‌ای وسیعی دارند و همچنان حرف اول را می زنند. تاثیرات سیاستهای این احزاب، تلویزیونهای آنها، وجود رهبران و کادرهایشان تماما باعث تشویق مردم است. و به همین دلیل احزاب کُردستان ایران توانستند همچنان جایگاه خود را حفظ کنند.»
وی رفرم و دگرگونیهای اساسی را برای احزاب کُردستان ایران ضروری دانست و افزود: «اگر کومه‌له در سال ۵٨ یعنی در یک مقطع بسیار مهم در تاریخ کردستان توانست با سرعت بسیار چشمگیری به یکی از دو حزب اصلی در کردستان تبدیل و با آرزوهای مردم ادغام شود امروز هم به نظر من کومه‌له و جنبش چپ سوسیالیستی در چنین موقعیتی قرار دارد. کومه‌له باید خودش را بازسازی و گفتمانی را پی ریزی کند که بتواند دوباره مثل سابق مشوق مردم باشد و به آرزوهای آنها جامه عمل بپوشاند. به نظر من چنین چیزی برای حزب دمکرات هم لازم است.»
رضا کعبی در این مراسم سخنرانی که توسط جمعیت کُردهای مقیم فرانسه برگزار شده بود با اشاره به تغییرات ایجاد شده در جامعه کُردستان ایران گفت: «جامعه کُردستان دیگر آن جامعه عقب مانده، کمتر شهری و عشیره‌ای نیست. دگرگونیهای اساسی زیادی در جامعه کُرد اتفاق افتاده است. موقعیت زن و مذهب در این جامعه خیلی تغییر کرده است. موقعیت احزاب و پدیده حزبیت هم مانند هر پدیده زنده اجتماعی دیگر تغییر پیدا کرده است. افسانه یک ملت و یک حزب دیگر به حاشیه رانده شده است و به گذشته تعلق دارد.»
کعبی با مهم خواندن نقش اتحادیه میهنی و پارتی در رهبری جنبش مردم کُردستان عراق گفت: «این دو حزب حالا خیلی ثروتمند هستند. ثروت و سامانشان افسانه ای است. موقعیت بین المللی شان تغییر کرده است ولی موقعیتی که در جامعه خودشان دارند به نظر من ضعیف شده است. تجربه کُردستان عراق برای ما مثل فیلمی است که در آن می توانیم آینده خود را ببینیم. ما از این تجربه باید استفاده کنیم و از وضعیت کُردستان عراق باید درس بگیریم. اگر کومه‌له می خواهد موقعیت استثنایی و افتخارآمیزش را در دهه شصت همچنان حفظ کند، باید تغییرات بسیاری در نگرشش به جامعه و جنبش انقلابی کُردستان، جنبش مردمی و رابطه اش با دیگر بخشهای کُردستان بوجود بیاورد.»
عضو دفتر سیاسی کومه‌له درباره موقعیت هر چهار بخش کُردستان در خاورمیانه گفت: «خاورمیانه در آتش جنگ قدرتهای جهانی و منطقه ای و نیز در آتش جنگ مذهبی، قومی و ارتجاعی دارد می سوزد. روزانه شاهدیم مردم بی گناه و بی دفاع زیادی دارند از بین می روند و قربانی می شوند. ولی توی کردستان این تصویر نیست. اگر ما روی کردستان فوکوس کنیم خوشبختانه با یک جنبش زنده و پویا مواجه هستیم که ارزشهای انسانی و دمکراتیک در آن روز به روز به نظر من غنی تر و مهم تر می شوند.»
وی در بخش دیگری از سخنانش به بررسی وضعیت کُردستان سوریه (روژئاوا) پرداخت. کعبی از حماسه کوبانی به عنوان یک خیزش عظیم و یک انقلاب اجتماعی بزرگ اسم برد و اضافه کرد: «کوبانی توجه نه فقط دولتهای غربی و اروپایی بلکه توجه عظیم مردم آزاده سراسر جهان را به اهمیت کردستان در خاورمیانه جلب کرد. خاورمیانه ای که به تروریسم و جنگهای قومی آغشته است. تا دوسه سال قبل سیصد هزار کُرد فقط در اطراف دمشق زندگی می کردند که دارای شناسنامه نبودند. حالا شما فکر کنید که در کردستان سوریه چه خبر بود. کُردستان سوریه از آن سرنوشت به وضعیت کنونی رسیده است. تضادهای منطقه ای و جنگ سوریه برای این تغییر وضعیت عاملهای مهمی بودند ولی خود کردها و نیروی مردمی آنجا که پ ی د هست به خوبی توانستند از این اوضاع استفاده و شرایطی خلق کنند که امروز آن را می بینیم. تار و پود این جامعه، خانواده‌ها، زن و مرد، بزرگ و کوچک همه درگیر یک جنبش واقعی و بازسازی یک جامعه عظیم شدند. زن در این جامعه به سمبل مبارزه و مقاومت تبدیل شد.»
مهمان جمعیت کُردهای مقیم فرانسه با بیان اینکه کُردستان سوریه به مسئله کُرد یک جهش داد، گفت: «کُردستان سوریه احترام و ارزش جنبشهای کرد را در دنیا بسیار بسیار بالا برد و به اعتبار همه ما در منطقه افزود. خوشبختانه پ ی د با برگزاری کنگره همچنان دارد با اقتدار برنامه هایش را پیش می برد. البته تضادهایی در منطقه هست. این وضعیتی که پیش آمد احزاب سنتی را به نوعی به حاشیه راند. این احزاب علیرغم اینکه ائتلاف بزرگی را تشکیل داده بودند ولی به هر حال نتوانستند در جامعه آنجا آنطور که باید و شاید نفوذی داشته باشند. البته نفوذ دارند اما آنها ناچار شدند که فعالیتهای خودشان را توی کانتونها و توی مناطق مختلف سوریه پیش ببرند و به نظر من کار درستی هم کردند. اگر ما، هر انسان دیگر و هر خبرنگار موشکافی به آنجا برود حتما متوجه می شود که کمبودهایی هست. ولی مهم آن تصویر کلی و موقعیتی است که کردستان سوریه پیدا کرده است. موقعیتی که به اعتبار و وزن دیگر بخشهای کردستان مربوط است. »
کعبی در بررسی وضعیت کُردستان ترکیه به وجود جنبش عظیم سیاسی مردمی در آنجا اشاره کرد و گفت: «رسانه های ترکیه و جهان می خواهند پ ک ک و گریلا را برجسته کنند البته پ ک ک به تمامی کنترل جنبش را در دست دارد و حرف نهایی را می زند. ولی به نظرم آنها و بخصوص رسانه های ترکیه و دولت ترکیه می خواهند این جنبش عظیم مردمی کردستان ترکیه را نادیده بگیرند. بدست آوردن نزدیک به هشتاد کرسی پارلمانی نشان از نفوذ و اقتدار جریانی می دهد که یک شبه و ناگهانی بوجود نیامده است. تا ده سال قبل کردها را ترکهای کوهی می خواندند و حتی حرف زدن به زبان کردی در میان خانواده ها و کنج خانه ها ممنوع بود. حالا به یک جنبش سیاسی عظیمی تبدیل شده است. این جنبش خوشبختانه در سراسر ترکیه سمپاتی فراوانی دارد. بخصوص از سوی زنان و نیروهای چپ سوسیالیستی در ترکیه از آن حمایت شد و به نظر من پیروزی این حزب در انتخابات اخیر به نوعی مدیون پشتیبانی و تلاشها و موضع گیری آنها هم هست.»
عضو کمیته مرکزی کومه‌له همچنین اظهارداشت: «پ ک ک و دمیرتاش بعد از انتخابات از خود اشتباهاتی نشان دادند و تا حدودی به دام جنگ افروزی اردوغان افتادند. لحنشان فرق کرد. مثلا کشتن دو سرباز و به عهده گرفتن مسئولیت آن از سوی پ ک ک به نظر من سیاست درستی نبود. به همین دلیل اردوغان توانست حالا برای چند روزی هم شده عوامفریبی بکند. ولی من فکر می کنم که دارند به خودشان می آیند.»
وی افزود: «این جنگ افروزی اردوغان و این سلطانیزم که می خواهد سلطان سلیم قرن ۲۱ باشد بالاخره چند صباحی نمی تواند ادامه داشته باشد. آنها دربرابر جنبش مردمی و توده‌ای عظیمی که آنجا هست حتما مجبورند تسلیم بشوند. آنها نمی توانند به خواستهایشان برسند. بخصوص اینکه اردوغان به نظر من در کل سیاستهای منطقه ای و نه فقط داخلی دچار اشتباهات فاحشی شده است. اردوغان نوک حمله داعش را به سوی کردستان کج کرد. در یک سال و نیم گذشته جنگی را که داعش به کردستان تحمیل کرد با پشتیبانی اردوغان و نتیجه سیاستهای اردوغان در کردستان عراق بود.»
ادامه سخنان رضا کعبی به بررسی وضعیت اقلیم کُردستان اختصاص پیدا کرد. وی از اقلیم کُردستان به عنوان جزیره آرامش نام برد و گفت: «حکومت اقلیم کردستان در محاصره کامل جمهوری اسلامی، ترکیه و همه کشورهای عربی قرار دارد. آنها با هم متحدند تا این حکومت نوپای کردستان شکل نگیرد. تا این جزیره آرامش را در خاورمیانه به هم بزنند.»
کعبی با بیان اینکه زنان در اقلیم کُردستان از آزادی بسیار بالایی برخوردارند، اظهار داشت: «آنها در پارلمان، رهبری احزاب، مراکز قدرت و در مراکز اقتصادی جایگاه شایسته ای را کسب کردند. در اقلیم کردستان زندانی سیاسی وجود ندارد. در آنجا یک وضعیت دمکراتیک پابرجاست. اقلیم کُردستان مورد حمایت همه دیگر بخشهای کردستان هست. اقلیم کردستان به جایگاه و پناهگاهی برای جنبش آزادیخواهی بخصوص ایران و مبارزین کرد در ایران تبدیل شده است اما ایران، ترکیه و کشورهای عربی می‌خواهند این را به هم بزنند.»
رضا کعبی، معاون دبیرکل کومه‌له در پایان سخنانش ضمن انتقاد از سیاستهای غلط و اشتباهات حکومت اقلیم کُردستان گفت: «این سیاستهای بسیار غلط و اشتباهات باعث شده که اقلیم کردستان نتواند آنگونه که باید و شاید توجه مردم خودش را به خودش جلب بکند. من فکر می کنم دیگر مسئله ملی به آن معنا جوابگو نیست. آنها می بایست حتما به اصلاحات اجتماعی و تا حدودی عدالت اجتماعی و بازسازی اقتصادی این جامعه و وضعیت مردم هم فکر می کردند ولی متاسفانه ما شاهد چنین چیزی نیستیم. علیرغم اینها موقعیت اقلیم کردستان به عنوان یکی از بخشهای کردستان که بالاخره رابطه جهانی بزرگی دارد و ثروت و سامان بسیار عظیمی در اختیارش است و منطقه ای آزاد شده است برای همه بخشهای کُردستان بخصوص برای ما احزاب کُردستان ایران از اهمیت سیاسی فراوانی برخوردار است.»
گفتنی است؛ مراسم سخنرانی رضا کعبی، معاون دبیر کل کومه‌له زحمهتکێشان کردستان توسط جمعیت کُردهای مقیم فرانسه برگزار شد. در این مراسم علاوه بر کُردهای ساکن پاریس، تعدادی از ایرانیان مقیم فرانسه هم حضور داشتند.
مراسم سخنرانی با برگزاری جلسه پرسش و پاسخ و صرف شام به پایان رسید.
