پێشمەرگەی کۆمەڵە بە یەکێک لە دیارترین هێماکانی بەرگری و خەبات لە مێژووی کوردستاندا ناسراوە. ئەم هێزە نەک هەر وەک مرۆڤێکی جەنگاوەر، بەڵکوو وەک هەڵگری بەها مرۆییەکان و ئازادی، ڕۆڵێکی گرنگیان لە پێشهاتە سیاسی و کۆمەڵایەتییەکانی ناوچەکەدا هەبووە. لەم وتارەدا پرسی پێشمەرگەی کۆمەڵە لە ڕوانگەیەکی مێژوویی، کۆمەڵایەتی و فەرهەنگییەوە شی دەکرێ و دەخرێتە بەرچاو، هەروەها ئاماژە بە ڕۆڵی ژنان لەم بزووتنەوە و کاریگەرییەکانی لەسەر بزووتنەوە هاوچەرخەکان دەکەین، وەک بزوتنەوەی «ژن، ژیان، ئازادی».
پاش ڕاپەڕینی جەماوەریی ساڵی 57ی هەتاوی كە دەرفەتێك بۆ ڕاپەڕینی دووبارەی بزووتنەوەی ئازادیخوازانەی كوردستان فەراهەم بوو، پێشمەرگەی کۆمەڵە وەک هێزی پێشەنگی خەباتی چەکداری، سیاسی و نەتەوەیی کوردستانی ڕۆژهەڵات سەریهەڵدا. ئەم هێزە بە پشتبەستن بە پرەنسیپی هێزێکی جیددی، خەڵکی، نەتەوەیی و جەماوەری هەنگاوی بەرەو ئازادی و یەکسانی خەڵکی کوردستان ناوە و کاریگەری درێژخایەنی لەسەر بزووتنەوەی ئازادیخوازی نەتەوەی کورد و بە تایبەت لە کوردستانی رۆژهەڵات بەجێهێشتووە.
31ی جۆزەردان ڕۆژی پێشمەرگەی كۆمەڵەیە، ڕۆژی جیلێک لە فیداكارترین و سەرسەختترین ژنان و پیاوانی خەباتكاری كۆمەڵە‌و بزوتنەوەی ئازادیخوازی كوردستانی ڕۆژهەڵاتە.
ڕۆژی گیانبەختكردنی هاوڕێێ ڕابەر و یەکێک لە دامەزرێنەرانی کۆمەڵە کاک سەعید موعینی ناسراو بە خانە، كە وەك یەكەمین پێشمەرگەی كۆمەڵە لە كاتی جێبەجێكردنی ئەركێكی تەشكیلاتی بۆ پەیوەندیكردن لەگەڵ بزووتنەوی چەكداریی كوردستانی باشوور لە ساڵی 1357ی هەتاوی گیانی ئازیزی بەختكرد.
ئەم ڕووداوە وەرچەرخانێک بوو لە مێژووی کۆمەڵە و بوو بە هێمایەک لە پابەندبوون و خۆبەخشی پێشمەرگەی کۆمەڵە لە ڕێگای ئامانجە بەرزەکان. کە دواتر وەک ڕۆژی پێشمەرگەی کۆمەڵە ناوزەدکرا.
خوێندنەوە و ناسینی شیكارانەی بابەتی پێشمەرگەی كۆمەڵە لەچاو گرنگایەتییەكەی زۆر بەكەمی كاری لەسەر كراوە. من پێم وایە تاكی كورد لەم سەردەمەدا زیاتر لە هەموو كات پێویستە ئەم بابەتە بناسێ و لەگەڵ پرەنسیپ و لایەنە ماناییە بەرینەكانی ئەم دیاردە هاوچەرخەی هەڵقوڵاوی كەلتووری مافخوازی و ئازادەگی لە كوردستاندا زیاتر ئاشنا بێت.
لەوانەیە لە ڕووكاری دەرەكیدا بۆ ئەو كەسانەی كە كەمتر ئاشنای وردەكارییەكانی باسی پێشمەرگەی كۆمەڵەن، بەبیستنی ئەو ناوە تەنیا ڕواڵەتی ئاسایی مرۆڤێكی كوردی جەنگاوەر لە زەینیاندا شكڵ بگرێ.
بەڵام لە ڕاستیدا و بە رووچونی زیاتر بە لایەنە ماناییەكانی ئەو ناوەدا، ئەو ڕواڵەتە جەنگاوەرە كوردە، زیاتر پێناسەكان و پرەنسیپ و بەهاكانی بەرجەستە دەبنەوە و تەنیا جەنگاوەر بونێكی سادە نامێنێتەوە و بەڵكوو لەگەڵی مەكتەبێكی كامل لە بایەخ و بەها پێشکەوتنخوازەکانی مرۆڤ بۆ بەختەوەری و ڕزگاری و ئازاد ژیان لەگەڵیدا خۆدەردەخا.
هەڵگری ناوی پێشمەرگەی كۆمەڵە دەكرێ لە گۆشەنیگای پێوەرەكان و چاوەڕوانییەكان لەو ناوەوە بناسین.
هەندێك لە چاوەڕوانییەكان لە پێشمەرگەی كۆمەڵە ئەوەن كە، لە پلەی یەکەم جەنگاوەری شێلگیری مافی نەتەوایەتی خەڵکی کورد بێ، شۆڕشگێڕێكی نەسرەوتوی ماندوونەناس بێ، خەڵكی و خاكی و خۆبەخش و خۆنەویست بێ، ئازادە و بێ دەربەست بێ سەبارەت بە قازانجە وردە تاكەكەسییەكان، دەستەمۆی هیچ بەرژەوەندیخوازییەك نەبێ و تەنیا بەرژەوەندییەكانی نەتەوەی کورد، خەڵكی چەوساوە و هەژاری كوردستان و بزووتنەوە ئازادیخوازییەكانی بناسێ، هاورێ و هاوكاری چینی بندەست و دۆست و خۆشەویستی زوڵملێكراوان بێ و ئاگری ماڵی داگیركار و مفتەخۆر و چەوسێنەران بێ.
نموونەی ڕاستبێژی و هۆشیاری و جەسارەت بێت و چەك و قەڵەمی، مێشك و زانین و هەست و ئاكاری تەرخان بێ بەو بەرژەوەندە گشتییەی كە پێی دەوترێ كوردستانێكی داماڵدراو لە ستەمی چینایەتی و نەتەوەیی و جنسی و ئازاد لە داگیركەر و لێوانلێو لە دێمۆكراسی و بایەخە سەردەمییەكانی ژیانی ئینسانی.
بە شێوازێكی تر پێشمەرگەی كۆمەڵە وشیار و شۆڕشگێڕە بیر و باوەری تیۆری شۆڕشگێڕانەی هەیە. خاوەنی ئەزموونی شۆڕشگێڕییە كە لە پڕاکتیكی شۆڕش و سەداقەتی خەباتی سیاسی سەرچاوەی گرتووە. تیۆری و بۆچونی خەباتكارانەی هاوتەریبە لەگەڵ پڕاکتیك و كردەوەی. رزگاری كۆمەڵانی خەڵكی كوردستان لە ژێر دەسەڵاتی دیكتاتۆر و تۆتالیتێر ئامانجەكانی پێشمەرگەی كۆمەڵە پێك دێنێت. پێشمەرگەی كۆمەڵە پشتبەستووە بە داكۆكی ڕاستەقینەی مافی بەشمەینەت و زەحمەتكێشان، بە یەكسانی مافی ژن و پیاو لە كۆمەڵگادا. پێشمەرگەی كۆمەڵە لە بارودۆخی سیاسی، كۆمەڵایەتی، كەلتووری و ئابووری نالەباری كۆمەڵگا نارازییە و بۆ گۆڕانكاری باشتر تێدەكۆشێت.
ئەم پێناسانەی پێشمەرگەی كۆمەڵە میرات نییە و زگماگ كەس خاوەنی ئەم خەسڵەتانە نییە! بەڵكوو بارودۆخی تایبەتی كۆمەڵگای كوردستان پێشمەرگەی كۆمەڵەی واپێكهێناوە. لە هەر كۆمەڵگا و وڵاتێك بایەخە بەرزەكانی مرۆڤایەتی خنكاندرابێت و ئازادی لە بەنددا بێت لەناو دڵی كۆمەڵگاوە شۆڕشگێڕانێك بە وێنەی خەسڵەتی پێشمەرگەی كۆمەڵە هەڵدەقوڵێن و بۆ ئاڵوگۆڕ و بایەخە بەرزەكانی رزگاری تێدەفكرن و گیانبازانە تێدەكۆشن.
پێشمەرگەی كۆمەڵە تەنیا باڵی چەكداری ریكخراوەی سیاسی كۆمەڵە نییە، تەنیا ئەركی نیزامی، بەرگری، پارێزگاری و ئاسایشی كۆمەڵانی خەڵكی كوردستانی لەئەستۆ نەبووە و نییە بەڵكوو زیاتر لەوە دەتوانین بڵێن باڵی بە كردەوەی سیاسەتەكانی كۆمەڵە، كە بە خۆنەویستی و گیانفدایی، بە خزمەتی بێوچانی خەڵكی هەژار و زەحمەتكێش، بە رێز و حورمەت و دڵسۆزی بۆ یەكسانی مرۆڤ، بە ئەخلاق و هەڵسوكەوتی بەرزی وشیار و شۆڕشگێڕانە لە ناو كۆمەڵانی خەڵكی كوردستان گەشەی بە سیاسەتەكانی كۆمەڵە داوە و تەرویجی راستەقینەی كەلتور و سیاسەتی كۆمەڵەی كردوە و بووەتە هێزی جەماوەری. لە ڕاستیدا پێشمەرگەی كۆمەڵە مرۆڤێکی سیاسی نیزامییە.
پێشمەرگەی کۆمەڵە نەک بە پشتبەستن بە چەک بەڵکوو وەک مرۆڤێکی خاوەن هۆشیاری بەرز و پابەند بە پەروەردە و بەرەوپێشبردنی فەرهەنگی شۆڕشگێڕانە ناسراون. لە سەختترین قۆناغی خەباتدا خوێندنەوەی کتێب و ئەنجامدانی سێمینار و شیکردنەوەی دۆخی سیاسی لە تایبەتمەندییە دیارەکانی ئەو هێزە بوون. ئەم ڕێبازە نەک هەر یارمەتیدەر بوو بۆ بەرزکردنەوەی ئاستی هۆشیاری پێشمەرگە، بەڵکوو بووە هۆی بەهێزبوونی مۆڕاڵی بەکۆمەڵ.
کۆمەڵە، یەکەم حیزب بوو لە نێو هەموو حیزبە کوردییەکان کە بۆ یەکەمجار و هاوتەریب لەگەڵ سیاسەتەکانی یەکسانی جێندەری، گۆڕەپانێکی بۆ ئامادەبوونی ژنان لە ڕیزەکانی هێزی پێشمەرگەدا خوڵقاند. ژنانی پێشمەرگە بە پابەندبوون و بوێری خۆیان نیشانیان دا کە دەتوانن ڕۆڵی سەرەکی لە خەباتی ڕزگاریخوازی و کۆمەڵایەتیدا بگێڕن و وەک ڕەمزی بەرەنگاری و قوربانیدان لە مێژووی کوردستاندا بمێننەوە.
هێزەکانی تەشکیلاتی نەهێنی کۆمەڵە لە ناوخۆی ئێراندا لە بواری کەلتووری سیاسی و کۆمەڵایەتی بەشێکن لە تەشکیلاتی کۆمەڵە کە لە ناوخۆی وڵاتدا بە هەمان تایبەتمەندی و کولتووری پێشمەرگەی کۆمەڵە چالاکی دەکەن. ئەم هێزانە بە هەمان پابەندبوون و فیداکارییەوە هاوتەریب لەگەڵ ئامانجە بەرزەکانی کۆمەڵە درێژە بە چالاکییەکانیان دەدەن و ڕۆڵێکی سەرەکی و گرینگ لە پێشخستنی خەباتی ڕزگاریخوازی لە ناوخۆی وڵاتدا دەگێڕن.
بزووتنەوەی بەرینی، ژن، ژیان، ئازادی، کە ئامانجەکانی داکۆکیکردن لە مافەکانی ژنان و ئازادییە کۆمەڵایەتییەکانە، لە کوردستان و شارەکانی کوردستان دەستیپێکردووە و کاریگەرییە قووڵەکانی چەندین ساڵەی چالاکییە سیاسی و کولتوورییەکانی کۆمەڵە بۆ پشتیوانی لە مافەکانی ژنان نیشان دەدات. بە ڕاشکاوی دەتوانین بڵێین ئەم بزووتنەوەیە لە بەستێنێکەوە سەریهەڵدا کە خەباتی چەندین ساڵەی کۆمەڵە بوارەکانی بۆ فەراهەم کردبوو.
جێی ئاماژەیە هەر لە درێژەی باسی ئەو دیاردە بە نرخە «پێشمەرگەی ژن» کە کۆمەڵە پێشکەشی بزووتنەوەی پێشکەوتنخوازی نەتەوەی کوردی کرد لە ئاهەنگە جەماوەریی و نەورۆزییەکانی سەری ساڵی ١٤٠٣ ی هەتاوی لە کوردستانی رۆژهەڵات ژنان هەمان جلوبەرگیان لەبەر دەکرد کە بۆ یەکەمجار پێشمەرگەی ژنی کۆمەڵە لەبەریان کرد و بەکاریان هێنا. ئەم کردەوەیە کاریگەری چالاکی و تێکۆشانی کۆمەڵە بۆ مافەکانی ژنان نیشان دەدات و لەبەرکردنی ئەو جلوبەرگانەش بە مانای ڕێزگرتن لە خەباتی پێشمەرگە و هێمای سەرکەوتنی ئەو خەباتانە دێت.
لە کۆتاییدا پێویستە ئاماژە بەوە بکرێت کە پێشمەرگەی کۆمەڵە وەک هێزێکی وشیار و شۆڕشگێڕی پابەند بە پرەنسیپە ئینسانی و کۆمەڵایەتییەکان، ڕۆڵێکی جێگرەوەی لە مێژووی خەباتەکانی خەڵکی کوردستاندا گێڕاوە. ئەم هێزە بە پشتبەستن بە بەهاکانی یەکسانی و ئازادی و داکۆکی لە مافی ستەملێکراوان نەک هەر وەک هێزێکی نیزامی بەڵکوو بە پەرەپێدەری کەلتوور و سیاسەتی ڕاستەقینەی کۆمەڵەش ناسراون. پێشمەرگەی کۆمەڵە لاپەڕەیەکی زێڕینی بۆ مێژووی خەباتی کوردستان زیاد کردووە و بە خۆبەخشی و فیداکاری خۆیان پێوەرەکانی هێزی نیزامییان گۆڕیوە. بە جێگە و شیاوی خۆی دەزانم لە دامەزراندنی هێزی چەكدار و پێشمەرگەی نیشتمانی بۆ داهاتووی كوردستانی رۆژهەڵات کەڵک لە بەها و پرەنسیپ و لایەنە ماناییەکانی پێشمەرگەی کۆمەڵە وەربگیردرێت.
پیرۆز بێ 31ی جۆزەردان رۆژی پێشمەرگەی كۆمەڵە
